Ryzyka, komplikacje i efekty uboczne laserowej korekcji wzroku

Decydując się na zabieg laserowej korekcji wzroku musimy mieć świadomość, że mogą pojawić się komplikacje po zabiegu. Aby ocenić ryzyko, należy uważnie zapoznać się z zagrożeniami i próbować wyobrazić sobie, jaki wpływ na nasze życie, może mieć pojawienie się poszczególnych problemów. Czy jesteśmy w stanie zaakceptować obecność niewielkiej wady wzroku? Czy konieczność codziennego wkraplania „sztucznych łez” nas przeraża? Czy często prowadzimy samochód po zmroku?

Przygotuj się na najgorsze

Zgłaszając się na operację należy samemu zadbać o zapoznanie się z tematem i wszystkimi ryzykami, na jakie się narażamy. Chodzi o nasze oczy, które laserowa korekta wzroku zmodyfikuje w sposób nieodwracalny. Najlepiej podejść do tematu zgodnie z powiedzeniem „przygotuj się na najgorsze, miej nadzieję na najlepsze”. Niektóre komplikacje mijają z czasem, inne dają się wyleczyć farmakologicznie, część problemów daje się usunąć ponowną laserową korekcją. Jednak niektóre problemy mogę pozostać na zawsze, o czym niechętnie mówią lekarze.

Najczęstsze komplikacje

Niewłaściwa kwalifikacja do zabiegu

Jest do duży czynnik ryzyka. Niewłaściwie przeprowadzane badania kwalifikacyjne lub ignorowanie przeciwwskazań, wykrytych zarówno podczas badań okulistycznych, jak i wywiadu medycznego, mogą prowadzić do poważnych komplikacji, nawet jeżeli zabieg został przeprowadzony prawidłowo.

Niepełna korekcja

Występuje najczęściej u pacjentów z wyższymi wadami wzroku (krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm). Ryzyko ponownej korekcji dla pacjentów posiadających wadę 2D wynosi ok. 1%, natomiast w przypadku wady 9D ryzyko niepełnej korekcji wzrasta do 10%.
Chirurdzy laserowi, którzy analizują wyniki swoich dotychczasowych pacjentów, są w stanie wziąć poprawkę na operowaną wadę i w ten sposób zmniejszyć odsetek niepełnych korekcji. Dlatego tak ważne jest znalezienie dobrego chirurga dla naszych oczu.

Nadmierna korekcja

Ten typ komplikacji jest obserwowany w krótkim czasie po operacji. W takich przypadkach usunięta wada krótkowzroczności zamienia się w lekką dalekowzroczność i analogicznie, dalekowzroczność zmienia się w lekką krótkowzroczność. Efekt powinien zaniknąć w wyniku stabilizacji wzroku w ciągu pierwszego miesiąca po zabiegu. Przypadków permanentnej nadmiernej korekcji jest znacznie mniej, niż niepełnej korekcji. W przypadku konieczności ponownej korekcji, może być ona przeprowadzona po upływie kilku miesięcy od pierwszego zabiegu, ze względu na konieczność uzyskania stabilizacji wzroku po pierwotnej korekcji.

Pojawienie się astygmatyzmu

W niektórych przypadkach po zabiegu może pojawić się astygmatyzm. Dotyczy to pacjentów, którzy mieli korygowaną krótkowzroczność lub dalekowzroczność i wcześniej nie mieli astygmatyzmu. Wada ta może być usunięta przez ponowną korekcję.

Syndrom suchego oka (wysychanie nabłonka rogówki)

W wyniku operacji laserowej korekcji, szczególnie w pierwszych tygodniach, mogą pojawić się uciążliwości związane z niewystarczającym nawilżeniem oka przez łzy. Problem powinien ustąpić po kilku tygodniach lub miesiącach, jednak w niektórych przypadkach staje się on permanentny. Leczenie odbywa m.in. się poprzez regularne wkraplanie tzw. sztucznych łez. Problem może pojawić się szczególnie wśród osób, które przed zabiegiem doświadczały dyskomfortu suchego oka.

Uszkodzenia nabłonka rogówki

Komplikacja ta dotyczy tylko metod, polegających na utworzeniu płatka rogówki, który po korekcji realizowanej przez laser ekscimerowy, powraca na swoje miejsce i stanowi naturalny opatrunek. W przypadku pojawienia się tego problemu, po zabiegu pacjentowi zakładana jest opatrunkowa soczewka kontaktowa, jednak do czasu wygojenia nabłonka (2-3 dni) może być odczuwalny dyskomfort w postaci pieczenia, swędzenia, zwiększonej wrażliwości na światło, łzawienia lub uczucia ciała obcego.
Dla metod korekcji, polegających na usunięciu nabłonka i pozwoleniu na jego regenerację, uszkodzenie nabłonka jest zaplanowane i dyskomfort z tym związany stanowi raczej efekt uboczny zabiegu, niż komplikację.

Efekty poświaty i aureoli

Wszyscy ludzie, w mniejszym lub większym stopniu, doświadczają efektów poświaty i aureoli obserwowanych nocą, w sytuacji słabego oświetlenia. Wynika to ze sposobu działania źrenicy oka, która nocą rozszerza się, pozwalając, aby część światła dostała się do oka „z boku”, przez co nie jest ono właściwie załamywane i ulega rozproszeniu. U niektórych osób poddających się laserowej korekcji wzroku ten efekt może ulec pogłębieniu. Zwykle nie koliduje on z możliwością ostrego widzenia w dzień, jednak utrudnia widzenie w nocy, co może negatywnie wpływać na zdolność bezpiecznego prowadzenia pojazdów po zmroku.

Symulacja efektów świetlnych dostępna jest na stronie visionsimulations.com:

• efekt poświaty (ang. glare)
• efekt aureoli (ang. halo)
• efekt obniżonego kontrastu

Pogorszenie jakości widzenia w okularach

Część pacjentów laserowej korekcji wzroku uskarża się na pogorszenie ostrości skorygowanego widzenia (z ang. BCVA – Best Corrected Visual Acuity). Oznacza to, że po operacji widzieli oni gorzej w okularach, niż przed operacją, przy użyciu korekcji (okulary lub soczewki). Problem wiąże się z przymgleniami i efektem podwójnego widzenia (ang. ghost vision). Komplikacja ta jest dość rzadka i najczęściej zdarza się u osób, które korygowały wysoką wadę krótkowzroczności lub astygmatyzmu.

Wystąpienie tzw. wyspy centralnej

Wyspa centralna (ang. central island) powstaje w wyniku nieprawidłowego ukształtowania małego obszaru rogówki przez laser ekscimerowy. W wyniku błędu lasera niejednorodna tkanka rogówki tworzy centralny obszar o podwyższonej refrakcji, co skutkuje nieprawidłową ostrością widzenia. Problem może być usunięty przez ponowną korekcję. Nowoczesne lasery posiadają oprogramowanie, które minimalizuje ryzyko wystąpienia wyspy centralnej poprzez wysyłanie dodatkowych impulsów w kierunku centralnej części rogówki, niezależnie od właściwych impulsów korygujących wadę wzroku.

Komplikacje związane z utworzeniem płatka rogówki

Problemy związane z płatkiem rogówki, określanym też jako „klapka”, są ściśle związane z metodami, które wykorzystują ten element w procesie korekcji. Są to metody takie jak LASIK, SBK-LASIK i EPI-LASIK. Komplikacje mogą wystąpić zarówno w czasie zabiegu, jaki i po nim. Wyróżnia się następujące problemy związane z płatkiem rogówki:

• przemieszczenie płatka rogówki

Komplikacja, której ryzyko wystąpienia jest największe w ciągu 12 godzin po operacji. Może się zdarzyć, że płatek rogówki, stanowiący naturalny opatrunek, ulegnie lekkiemu przesunięciu. W wyniku przesunięcia, na płatku powstają „zmarszczki”, co powoduje rozmycie widzianego obrazu. Komplikacja leczona jest poprzez zdjęcie płatka i jego ponowne umieszczenie na rogówce oraz zabezpieczenie za pomocą opatrunkowej soczewki kontaktowej. Problem przemieszczenia płatka rogówki może wystąpić w wyniku pocierania oka w ciągu pierwszych godzin po operacji. Oby zapobiec podobnym problemom, zaleca się zabezpieczanie oczu specjalnymi okularami, przypominającymi gogle narciarskie, co jest szczególnie ważne podczas snu, kiedy kontrolowanie odruchów nie jest możliwe.

• wrastanie nabłonka pod płatek rogówki

Nabłonek rogówki regeneruje się w ciągu 3-4 dób po operacji. Stanowi on zewnętrzną warstwę rogówki i odrasta na jej powierzchni. Może się jednak zdarzyć (wg raportów dotyczy to ok. 1% przypadków), że nabłonek odrasta w przestrzeni pomiędzy rogówką, a leżącym na niej płatku wykonanym w celu korekcji laserowej. W takich przypadkach u pacjentów pojawia rozmyte widzenie i uczucie podrażnienia oka. Komplikacja ta zdarza się częściej w przypadku ponownej korekcji, usuwającej problemy powstałe podczas pierwszej korekcji. Leczenie tej komplikacji polega na zdjęciu płatka rogówki, oczyszczeniu z wrośniętego nabłonka i ponownym umieszczeniu na rogówce pacjenta.

• regresja

Komplikacja ta dotyczy tendencji wzroku do powracania do poprzedniej wady, która została usunięta przez laserową korekcję. Problem pojawia się najczęściej u pacjentów z wysoką wadą krótkowzroczności, dalekowzroczności lub astygmatyzmu. W takich przypadkach zaleca się pacjentom noszenie okularów kompensujących powstałą niewielką wadę lub też wykonanie ponownego zabiegu korygującego regresję. Taką operację można przeprowadzić dopiero po upływie kilku miesięcy, kiedy nastąpi stabilizacja wzroku po pierwszej operacji.

• zapalenie rogówki typu DLK

W wyniku zastosowania metod korekcji wykorzystujących płatek rogówki, w przestrzeni pomiędzy płatkiem, a pozostałą częścią rogówki, może pojawić się stan zapalny, określany jako DLK (ang. Diffuse Lamellar Keratitis). Problem występuje dość rzadko, głównie w ciągu pierwszej doby po operacji. Może on być nie zauważony przez pacjenta, ze względu na brak wyraźnych objawów. Aby zapobiec takiej komplikacji, pacjentom przepisuje się specjalne krople o działaniu przeciwzapalnym. Należy je stosować w ciągu pierwszych czterech dni po zabiegu.

Podwyższenie ciśnienia wewnątrzgałkowego

Problem może pojawić się w wyniku przyjmowania preparatów steroidowych. Leczenie jest typowo farmakologiczne, celem leków jest obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego.

Powyżej wymienione problemy są najczęściej występującymi komplikacjami. Według raportów chirurgów, przeprowadzających laserowe korekcje wzroku, komplikacje zdarzają się rzadko i w większości przypadków dają się wyleczyć. Na rodzaj komplikacji i ich prawdopodobieństwo bez wątpienia wpływ mają zastosowana metoda korekcji, wykorzystywany sprzęt i doświadczenie chirurga.

Permanentne komplikacje

Jak można przeczytać w sieci, zdarzają się przypadki, że komplikacje, które miały być przejściowe, nie chcą przemijać, a lekarze rozkładają ręce. Temat bezpieczeństwa zabiegów laserowej korekcji wzroku pojawia się regularnie w mediach, szczególnie w Stanach Zjednoczonych, gdzie operacji laserowej korekcji wzroku wykonuje się bardzo dużo. Pojawiają się opinie, że przy dopuszczaniu poszczególnych metod korekcji do powszechnego stosowania, główne badania skupiały się na odzyskiwanej ostrości widzenia, natomiast poszczególne komplikacje nie byłe szczegółowo badane. Mimo, że szacowany odsetek komplikacji po najbardziej powszechnym zabiegu LASIK określany jest na co najwyżej kilka procent, w sieci można znaleźć opinie chirurgów szacujących częstość występowania problemów o charakterze nieprzemijającym na 20-30%.

Podobał Ci się powyższy artykuł? Chcesz być na bieżąco? Dołącz do naszego newslettera!